Không thể tuyệt đối không có mầm bệnh trong cộng đồng

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Lúc nào chúng ta cũng phải sẵn sàng. Ảnh: VGP/Đình Nam

Kết hợp hài hòa chiến lược vaccine với chiến lược chống dịch

Sáng 23/2, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch bệnh COVID-19 đã họp triển khai công tác phòng chống dịch. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo chủ trì cuộc họp.

Sau khi nghe báo cáo về tình hình dịch bệnh, Ban Chỉ đạo đã bàn các nội dung: Triển khai công tác xét nghiệm tầm soát tại những vùng nguy cơ và những trường hợp nguy cơ theo hướng tiết kiệm, hiệu quả; công tác truy vết; xét nghiệm; triển khai tiêm vaccine phòng chống dịch; đưa công dân về nước; quản lý biên giới, đường mòn, lối mở, người nhập cảnh…

Ông Nguyễn Đắc Vinh, Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng cho rằng, trong công tác chống dịch phát hiện sớm là mấu chốt. Dẫn ví dụ thực tế tại ổ dịch sân bay Tân Sơn Nhất và ổ dịch ở Hải Phòng, ông Vinh nhấn mạnh sự cần thiết của việc triển khai xét nghiệm tầm soát với chiến thuật, chiến lược cụ thể để phát hiện sớm các ca chỉ điểm và nhanh chóng dập dịch.  

Nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác truy vết, ông Vinh đề nghị Bộ Y tế cần đúc kết lại các bài học, xây dựng sơ đồ truy vết, sơ đồ cách ly thông minh để hướng dẫn các địa phương áp dụng phù hợp, hiệu quả khi xuất hiện tình huống.

Đồng thời ông Nguyễn Đắc Vinh đề nghị Bộ Y tế cần xây dựng kế hoạch kết hợp hài hoà giữa chiến lược tiêm vaccine phòng chống COVID-19 với chiến lược phòng chống dịch, để phát huy hiệu quả.

Về công tác xét nghiệm tầm soát, Ban Chỉ đạo cho rằng, Bộ Y tế phải hướng dẫn các địa phương triển khai đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả; trong đó Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) địa phương phải giữ vai trò điều phối,…

Thiếu tướng Nguyễn Xuân Kiên, Cục trưởng Cục Quân y đề nghị việc xét nghiệm phải có sự quản lý của cơ quan nhà nước, phải là cơ quan chuyên môn. Tiếp tục thực hiện chiến lược truy vết thần tốc, khoanh vùng rộng, cô lập hẹp; cần nghiên cứu, áp dụng việc sử dụng test kháng nguyên nhanh để rút ngắn thời gian xét nghiệm sàng lọc…

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh: Dân số của Việt Nam đứng thứ 15 trên thế giới. Chúng ta là nước đang phát triển có thu nhập trung bình đứng thứ khoảng ngoài 120 trên thế giới. Hiện tổng số ca nhiễm của Việt Nam đứng thứ 173, nhưng tính theo tỷ lệ ca nhiễm trên số dân thì đứng thứ 213/219 quốc gia, vùng lãnh thổ. Đặc biệt chi phí chống dịch của Việt Nam rất thấp. Số lượng xét nghiệm trên số dân đứng thứ 176 trên thế giới.

“Bằng tất cả sự khiêm tốn, có thể nói rằng Việt Nam được thế giới đánh giá là một trong những nước chống dịch hiệu quả nhất. Vì vậy chúng ta phải kiên trì nguyên tắc, chiến lược chống dịch từ những ngày đầu. Trong từng thời kỳ thì chiến thuật thay đổi linh hoạt, nhưng chiến lược 5 bước Ngăn chặn - Phát hiện - Cách ly - Khoanh vùng - Dập dịch - Điều trị thì không thay đổi, đặc biệt là phát hiện, truy vết và bây giờ thêm sàng lọc cộng đồng có trọng tâm, trọng điểm”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Nguyễn Đắc Vinh: Trong công tác chống dịch phát hiện sớm là mấu chốt. Ảnh: VGP/Đình Nam

Hải Dương: Hoàn toàn làm chủ các ‘điểm nóng’

Tại cuộc họp trực tuyến của Ban Chỉ đạo với tỉnh Hải Dương về công tác phòng chống dịch trên địa bàn, lãnh đạo tỉnh Hải Dương cho biết, hôm nay đã bước sang ngày thứ 7, Hải Dương thực hiện giãn cách xã hội trên địa bàn toàn tỉnh; qua đó số lượng ca mắc đã giảm sâu, hoàn toàn làm chủ được tình hình tại các ‘điểm nóng’ trước đây (Cẩm Giàng, Chí Linh).

Về xét nghiệm, tỉnh Hải Dương đã nâng công suất xét nghiệm lên 80.000 mẫu/ngày và hoàn toàn có thể nâng lên 120.000 mẫu/ngày (mẫu gộp) để tiến hành xét nghiệm tầm soát diện rộng trong thời gian tới.

Về  ổ dịch ở Kim Thành, tỉnh đang tập trung cao độ đối với khu vực này, cử 1 đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh cùng đoàn công tác của tỉnh trực tiếp xuống địa bàn chỉ đạo áp dụng những biện pháp mạnh mẽ nhất, phong tỏa chặt, xét nghiệm diện rộng, để khẩn trương dập dịch.

Xét nghiệm diện rộng, có chỉ định

Phát biểu tại cuộc họp, PGS.TS Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế đánh giá cao nỗ lực trong công tác phòng chống dịch của tỉnh Hải Dương. Nhấn mạnh còn 1 tuần nữa hết giãn cách xã hội, đây là khoảng thời gian quan trọng, tỉnh cần tập trung hơn nữa, quyết liệt hơn nữa để sớm khống chế dịch bệnh, mang lại cuộc sống bình thường cho người dân.

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn đề nghị tỉnh Hải Dương tính toán cụ thể, khoa học trong việc triển khai xét nghiệm diện rộng cho công nhân các khu công nghiệp; xây dựng cỡ mẫu phù hợp, với đối tượng phù hợp, tập trung vào những nhóm, khu vực nguy cơ cao (bến xe, người buôn bán,…) để triển khai xét nghiệm tầm soát, bảo đảm vừa hiệu quả trong chống dịch, vừa hiệu quả về kinh tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đề nghị tỉnh triển khai theo đúng hướng dẫn là xét nghiệm diện rộng có chỉ định; đề nghị tỉnh giao Sở Y tế chủ trì cùng với Sở LĐTBXH, Ban Quản lý các khu công nghiệp đánh giá nguy cơ của từng nhà máy để làm căn cứ chỉ định xét nghiệm, chứ không phải xét nghiệm cho công nhân của tất cả các nhà máy đóng trên địa bàn; về đối tượng nguy cơ cũng phải có chỉ định; về đơn vị xét nghiệm dứt khoát phải thông qua điều phối của CDC, thu giá xét nghiệm phải theo quy định của Bộ Y tế - Bộ Tài chính; tránh tình trạng chỉ định 1 đơn vị xét nghiệm;…

Báo cáo thêm về vấn đề này, lãnh đạo tỉnh Hải Dương cho biết, tỉnh kiên trì xét nghiệm theo vết dầu loang, có trọng tâm, trọng điểm, để chủ động phòng chống dịch và xử lý ngay ổ dịch; tỉnh cũng chủ trương mở rộng ra các nhóm nguy cơ cao hơn, tuỳ theo từng đặc điểm dịch tễ của từng địa phương để chủ động chống dịch, chứ không mở rộng xét nghiệm một cách tuỳ tiện.

Lãnh đạo tỉnh Hải Dương báo cáo trực tuyến tại cuộc họp. Ảnh: VGP/Đình Nam

Phải tiến hành đồng bộ các biện pháp phòng chống dịch

Về công tác phòng chống dịch nói chung, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đề nghị các địa phương căn cứ vào hướng dẫn của Bộ Y tế để đánh giá nguy cơ các nhóm, các khu vực để tiến hành đồng bộ các biện pháp phòng chống dịch.

Trước tiên là phải làm tốt việc khai báo y tế, từ đó mới truy vết, khoanh vùng, dập dịch, chứ không quá nặng việc truy tìm F0; đồng thời phải kết hợp với tuyên truyền vận động người dân cung cấp thông tin, phát giác ca bệnh; phát huy vai trò của các tổ chống dịch cộng đồng (giám sát thường xuyên);…

Nhấn mạnh việc chống dịch trong tình hình mới (đã có biến thể virus, lây nhiễm trong cộng đồng) Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đề nghị người dân thực hiện nghiêm túc khuyến cáo 5K, nhất là chấp hành nghiêm việc đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà. Ông cũng đề nghị các tỉnh chủ động đảm bảo vật tư, trang thiết bị phòng chống dịch theo đúng phương châm “bốn tại chỗ”.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn: Hải Dương cần tính toán cụ thể, khoa học trong việc triển khai xét nghiệm diện rộng cho công nhân các khu công nghiệp; những nhóm, khu vực nguy cơ cao. Ảnh: VGP/Đình Nam

Bế quan tỏa cảng là không đúng

Về kết nối tiêu thụ hàng hoá của Hải Dương, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho biết, Bộ Công Thương đã làm việc với các nhà tiêu thụ lớn, họ đã sẵn sàng, nhưng hiện đang gặp khó khăn trong khâu tổ chức lưu chuyển (hiện mỗi tỉnh làm một kiểu nên rất vướng).

Liên quan đến vấn đề này, PGS.TS Trần Đắc Phu cho rằng việc một số địa phương “bế quan toả cảng” là không đúng. Bởi cơ quan quản lý nhà nước đã ban hành văn bản quy định “hàng rào kỹ thuật” để bảo đảm việc thông thương hàng hoá trong điều kiện phòng chống dịch bệnh. Ông đề nghị các địa phương cần nhiên cứu quy định của trung ương đã ban hành để áp dụng đúng, tránh “ngăn sông cấm chợ”, ảnh hưởng tới sản xuất, dân sinh.

Liên quan đến việc dạy học, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Ngô Thị Minh cho biết, hiện đã có 51 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã cho học sinh đi học bình thường. Còn lại 8 tỉnh trong đó có Hải Dương dự tính cho học sinh đi học trở lại từ 1/3 tới. Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị tỉnh Hải Dương nói riêng và các địa phương nói chung phải thực hiện nghiêm các biện pháp bảo đảm an toàn vệ sinh dịch tễ tại các cơ sở giáo dục, đào tạo; làm tốt công tác tuyên truyền để phụ huynh yên tâm đưa con tới trường…

Không thể đòi hỏi đất nước phải tuyệt đối an toàn

Sau khi nghe các ý kiến của tỉnh và các thành viên Ban Chỉ đạo, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam biểu dương những nỗ lực của tỉnh Hải Dương cũng như các lực lượng chi viện của Bộ Y tế trong thời gian qua cùng với cả nước đã làm tốt công tác phòng chống dịch.

Đến giờ phút này có thể nói về cơ bản dịch bệnh được kiểm soát tốt trên cả nước. Ngay cả Hải Dương, khi phân tích kỹ dữ liệu đến nay chỉ phát hiện 3 ca mắc COVID-19 tại cộng đồng không nằm trong các khu vực phong tỏa hay khu cách ly tập trung và cả 3 ca này đều đã truy vết được.

Phó Thủ tướng chỉ ra một số bài học kinh nghiệm được rút ra trong quá trình phòng chống dịch tại Hải Dương.

Cụ thể, sau khi điểm đúng ổ dịch ở TP. Chí Linh, phát hiện ra biến thể lây lan nhanh của virus SARS-CoV-2, Hải Dương đã đề ra chiến lược phong tỏa trong phong tỏa và dần hoàn thiện. Quá trình xử lý tình huống dịch xuất hiện trong khu công nghiệp, các nhà máy lớn có hàng nghìn công nhân phải cách ly ngay lập tức. “Để chuẩn bị đón 1 chuyến bay giải cứu vài trăm người phải mất thời gian mấy tuần trong khi ở Hải Dương trong vòng 24 giờ phải xử lý cách ly cho hàng nghìn người”, Phó Thủ tướng ví dụ.

Cùng với đó, các quy trình phân loại, sàng lọc đối tượng để tầm soát diện rộng cũng được xây dựng, hoàn thiện. Số liệu cho thấy ổ dịch TP. Chí Linh được cơ bản kiểm soát sau 8 ngày phát hiện. Sau đó đến ổ dịch ở huyện Cẩm Giàng và bây giờ là huyện Kim Thành, Hải Dương đã có những giải pháp rất quyết liệt, linh hoạt và ngày một hoàn thiện.

Thực tiễn của Hải Dương cũng là bài học quý cho các địa phương khác trên cả nước.

Ảnh: VGP/Đình Nam

Thời gian tới, Phó Thủ tướng đề nghị tỉnh Hải Dương phải tiếp tục mũi xét nghiệm chính là truy vết, theo dấu ca bệnh. Đối với xét nghiệm tầm soát diện rộng trong cộng đồng, Bộ Y tế phải có hướng dẫn, Hải Dương phải chỉ đạo rất cụ thể nhà máy, xí nghiệp nào, ở khu vực nào bắt buộc xét nghiệm cho công nhân mới được hoạt động để tránh lãng phí.

“Hiện nay chi phí xét nghiệm COVID-19 bằng phương pháp PCR tương đương với tiêm vaccine cho 2 người. Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) các địa phương phải có trách nhiệm điều phối hoạt động xét nghiệm. Tuyệt đối không để tình trạng yêu cầu tất cả các DN phải xét nghiệm COVID-19 cho công nhân mới được hoạt động không chỉ gây tốn kém chi phí mà còn tạo tâm lý đã xét nghiệm rồi lại muốn xét nghiệm tiếp, đặc biệt rất nguy hiểm là tâm lý có kết quả âm tính rồi thì chủ quan, mất cảnh giác. Vì vậy Ban Chỉ đạo quốc gia kiên trì phương châm huy động xét nghiệm có cả xã hội hóa nhưng dưới sự điều phối thống nhất của CDC các địa phương, Bộ Y tế tránh tình trạng xét nghiệm ồ ạt”, Phó Thủ tướng nói và đề nghị Bộ Y tế phối hợp, hỗ trợ Hải Dương làm mẫu để nhân ra cả nước.

Tại những điểm nguy cơ cao, có nhiều người qua lại như quán nước gần các khu công nghiệp, bệnh viện, bến xe, chợ… việc xét nghiệm tầm soát phải hết sức linh hoạt. “Việc dệt tấm lưới tầm soát phải làm sao hiệu quả, tiết kiệm nhất, đòi hỏi sự tài trí, nhạy cảm của người chỉ huy trên chiến trường”.

Phó Thủ tướng lưu ý, kể cả sau khi tỉnh Hải Dương đã hết dịch thì vẫn phải sẵn sàng cũng như các địa phương khác trong cả nước. Bởi vì với 100 triệu dân, đường biên giới rất dài, nền kinh tế mở, chúng ta vẫn phải đón chuyên gia nước ngoài vào phục vụ phát triển kinh tế - xã hội thì “không ai có thể nói Việt Nam tuyệt đối không có mầm bệnh trong cộng đồng. Lúc nào chúng ta cũng phải sẵn sàng".

"Chống dịch bao giờ cũng phải khẩn trương nhất, quyết liệt nhất, đồng bộ nhất. Luôn luôn như vậy. Chúng ta thường nghe ví von 'thời gian vàng' là 3 ngày, 5 ngày hay 7 ngày... Nhưng phải hiểu mỗi giờ, mỗi phút đều là vàng", Phó Thủ tướng lưu ý.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị tỉnh Hải Dương khuyến khích người dân không trong vùng dịch đeo khẩu trang vải; xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật những trường hợp khai báo không trung thực về dịch bệnh, thậm chí những gia đình có thành viên là cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức thì cũng phải có trách  nhiệm.

Liên quan đến những người đã mãn hạn tù tại những trại giam nằm trong vùng dịch, Phó Thủ tướng yêu cầu phải đảm bảo tuyệt đối an toàn cho các trại giam, không vì dịch bệnh mà ảnh hưởng đến quyền lợi của người đã chấp hành xong án phạt tù hay việc xét ân xá. Đây là vấn đề rất nhân đạo. Trường hợp người mãn hạn tù muốn ở lại cách ly, nếu các trại giam có điều kiện thì cho cách ly và đối xử như người đến thăm./.

Trần Mạnh – Đình Nam